Mensenhandel en mensensmokkel: wat is het verschil?

Mensenhandel: is de werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting, de opvang van een persoon, de wisseling of de overdracht van de controle over hem teneinde deze persoon uit te buiten. (Artikel 433 van het wetboek van strafrecht)

Mensensmokkel: ertoe bij draagt (…) op welke manier ook, rechtstreeks of via een tussenpersoon, dat een persoon die geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie het grondgebied van een dergelijke lidstaat binnenkomt, erdoor reist of aldaar verblijft, zulks in strijd met de wetgeving van deze Staat, met het oog op het direct of indirect verkrijgen van een vermogensvoordeel. (Artikel 77bis van de Vreemdelingen Wet – 1980)

In beide gevallen is het feit dat het slachtoffer minderjarig is een verzwarende omstandigheid. Slachtoffers van mensenhandel en slachtoffers van mensensmokkel met verzwarende omstandigheden worden op dezelfde manier bejegend.

Welke vormen neemt kinderhandel?

Seksuele uitbuiting

De meeste slachtoffers worden gedwongen tot prostitutie, maar sommige kunnen ook worden gebruikt om materialen voor seksueel misbruik van kinderen te produceren.

Sommige meisjes zijn het slachtoffer van loverboys; ze worden gedwongen zichzelf te prostitueren door hun “vriendje”, die in werkelijkheid een handelaar is.

Loverboys gebruiken verleiding als rekruteringstechniek. Ze herkennen kwetsbare tienermeisjes, verleiden en manipuleren ze met het oog op prostitutie. Jonge meisjes bevinden zich in een situatie van sterke psychische afhankelijkheid. Deze overwicht relatie zorgt voor totale loyaliteit aan de loverboy.

Slachtoffers van seksuele uitbuiting kunnen van Belgische origine zijn maar ook van andere nationaliteiten (oosterse landen, Nigeria, enz.).

Nigeriaanse prostitutienetwerken gebruiken voodoo-rituelen om de volledige controle over hun slachtoffers uit te oefenen. Tijdens deze rituelen verbinden de meiden zich om de schuld die ze voor hun reis hebben uitgegeven terug te betalen. Nagels, bloed en haar worden verzameld en bewaard door het criminele netwerk. De slachtoffers durven het pact niet te breken, het risico van represailles die hen en hun familie (ziekte, waanzin, dood) kan overkomen is te groot.

Economische exploitatie

Het slachtoffer wordt geplaatst in arbeidsomstandigheden die in strijd zijn met de menselijke waardigheid.

In welke sectoren?

• Winkeltjes (bakkers, slagers)
• Landbouwactiviteit
• Verkoop van bloemen en andere gadgets
• Ambachtsmarkten
• Restaurants
• …

Uitbuiting van bedelarij

Bedelen is zodanig niet strafbaar in België. Wel is het strafbaar om te profiteren van het bedelen van een derde. Zo zou een ouder die zijn kind dwingt om te bedelen en een de volledige winst eist, kunnen worden vervolgd voor mensenhandel met het doel om bedelarij te exploiteren.

Verplichten om een misdaad of wanbedrijf te plegen

 Slachtoffers worden gedwongen om overvallen te plegen (pickpockets, winkeldiefstal, inbraak, diefstal van metalen, etc.). Soms zijn ze ook gedwongen om drugs te verkopen. In theorie kan een persoon niet worden vervolgd voor misdrijven begaan tijdens zijn exploitatie. In de praktijk worden minderjarige slachtoffers van deze uitbuiting type vaak eerst als overtreder aangemerkt.

Enkele vragen

Het is niet altijd duidelijk of een minderjarige slachtoffer is van mensenhandel. Hier zijn enkele nuttige vragen om die u kan stellen. Dit is natuurlijk een opsomming van indicatoren en die niet exhaustief is

– Identiteitsdocumenten?

– Schuld voor de reis?

– Welk loon? Teruggave aan een derde?

– Bewegingsvrijheid?

– Hygiëne van de verblijfplaats?

– Wie huisvest hem?

– Kennis van het Nederlands of Frans?

– Omstandigheden van de aankomst in België? Reis georganiseerd door een kennis? Mensensmokkelaar?

– Contacten met de familie in het land van herkomst?

– Sporen van slagen en verwondingen?

– Argwaan met betrekking tot de autoriteiten?

– school?

– Verschillende gsm’s of simkaarten?

Lijst van indicatoren van UNODC : https://www.unodc.org/documents/human-trafficking/HT_indicators_F_LOWRES.pdf